Przedawnienie w prawie karnym

Niejednokrotnie zdarza się, że osoby ,co do których toczy się postępowanie karne, albo co do których postępowanie karne zostało zakończone wyrokiem skazującym, rozważają ukrywanie się przed wymiarem sprawiedliwości celem przeczekania, aż sprawa się przedawni i pozostaną bezkarni. Często moi klienci pozostają jednak w błędzie, że czas niezbędny do wskazanej powyżej bezkarności, jest dużo krótszy, aniżeli regulują to obowiązujące przepisy.

Na wstępie należy rozróżnić dwie sytuacje:

1) przedawnienie karalności – liczone jest od daty popełnienia przestępstwa i oznacza, że po upływie wskazanych w kodeksie karnym terminów, karalność ustaje – a więc postępowanie, które jeszcze nie zostało wszczęte, albo zostało wszczęte, ale nie zostało zakończone, już nie zakończy się skazaniem;

2) przedawnienie wykonalności – liczone jest od daty uprawomocnienia się wyroku skazującego i oznacza, że po upływie wskazanych w kodeksie karnym terminów, wyrok skazujący nie będzie mógł być wykonany.

W obydwu przypadkach terminy przedawnienia zostały zróżnicowane w zależności od rodzaju popełnionego przestępstwa.

Jeśli chodzi o przedawnienie karalności wygląda to następująco:

- 30 lat - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;

- 20 lat - gdy czyn stanowi inną zbrodnię;

- 15 lat - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;

- 10 lat - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;

- 5 lat - gdy chodzi o pozostałe występki.

W mojej praktyce nie spotkałem się jednak z sytuacją, w której we wskazanych powyżej okresach nie toczyłoby się już postępowanie karne, chociażby na etapie przygotowawczym (Policja/Prokuratura). Jest to okoliczność istotna, ponieważ, jeśli wszczęcie postępowania nastąpiło, to ww. okresy ulegają przedłużeniu w następujący sposób:

- gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa – po upływie 40 lat (30+10);

- gdy czyn stanowi inną zbrodnię – 30 lat (20+10);

- gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pobawienia wolności przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności – 25 lat (15+10);

- gdy czyn stanowi występek zagrożony karą przekraczającą 3 lata – 20 lat (10+10);

- w przypadku pozostałych występków ściganych z oskarżenia publicznego – 15 lat (5+10)

Uzupełniając powyższe, dodać należy ponadto, że w przypadku przestępstw popełnionych na szkodę małoletniego (w tym w szczególności przestępstw seksualnych), przedawnienie nie może nastąpić przed ukończeniem przez małoletniego 30. roku życia.

Odmiennie uregulowana została również kwestia przedawnienia karalności przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego (np. zniesławienie), mianowicie następuje ono z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

Druga forma przedawnienia w prawie karnym, a więc dotycząca wykonalności wyroku, jest mniej skomplikowana niż opisane powyżej przedawnienie karalności.

Art. 103 § 1 kodeksu karnego stanowi, że nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:

- 30 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;

- 15 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;

- 10 - w razie skazania na inną karę.

Jak widać z powyższego opracowania, zdarzają się sytuacje, kiedy ustalenie terminu przedawnienia wymaga gruntownej analizy akt sprawy. W mojej praktyce zdarzało się, że skazany, który unikał odbycia kary pozbawienia wolności, wrócił do kraju za wcześnie, ponieważ źle obliczył termin przedawnienia. Zdarzają się również sytuacje odwrotne, kiedy skazany lub podejrzany jest w błędzie, że przedawnienie w jego sprawie jeszcze nie nastąpiło.

W związku z powyższym, w celu uniknięcia podobnej sytuacji, warto zwrócić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika - w celu uzyskania szczegółowych informacji zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokata Mikołaja Janika z siedzibą w Bełchatowie, przy ul. Mielczarskiego 11.

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących tego zagadnienia, zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką Adwokata Mikołaja Janika z siedzibą w Bełchatowie, przy ul. Mielczarskiego 11.

Tel: +48 793-170-907

Email: kancelaria@adwokat-janik.eu